(Im)perfect? So what?

“…Perfectionisme is in mijn jeugd ontstaan als manier om mijn behoefte aan goedkeuring te bevredigen…”
” …Perfectionisme is het geloof dat iets kapot is, dat jij kapot bent, dus je omkleedt dat wat kapot is met diploma’s, prestaties, verdiensten, stukken papier, die geen van alle kunnen repareren wat jij denkt te repareren…”

Het bovenstaande zijn twee citaten uit het inspirerende boek dat me greep en niet meer losliet: De keuze, leven in vrijheid van Edith Eva Eger.

Het zijn twee aanhalingen van woorden van een ander en het gaat helemaal over mij(n oude ik) en over veel coachees die ik in mijn praktijk begeleid.

De praktijk

Op een prachtige dinsdagochtend stond ik in onze vakantiewoning op het punt om naar de bakker te gaan. De zon scheen al volop. Het was een perfect moment om een ministadswandeling te maken naar de plaatselijke patttiserie voor bolletjes en voor lekkers tussen de middag.
Ik bleef wat dralen en hangen in huis…, totdat ik mezelf door had. Zoals ik mijn kandidaten leer en train om hun gevoelens te onderzoeken ben ik ‘mezelf gaan afpellen’. En wat bleek? Ik kwam uit bij een oud gevoel, dat hoorde bij de gedachte: ‘ben ik wel goed genoeg?’

De analyse

Door verder te peuteren in mijn ziel ontdekte ik meer. Namelijk dat er sterke triggers waren geweest die dit gevoel naar boven haalden. Het was het ‘aangestaard worden’ op straat in deze nieuwe en andere omgeving dat me bij dat kwetsbare, ‘kind’ gevoel brachten. Ik voelde ook dat ik die ochtend geen zin had om tijdens mijn ommetje van top tot teen bekeken te worden. Het voelde té kwetsbaar die morgen.

Oude pijn, gestolde rouw

Het bracht me weer bij alle momenten die voor mij zo kwetsbaar en ‘naakt’ voelden. De allereerste keer balletles, voor het eerst binnen komen bij mijn schoonmoeder, de eerste collegedagen op de RUG, de eerste vergadering met collega’s op de hogeschool. Die momenten zijn ontelbaar geworden en het waren momenten die van mij moed vroegen en durf om ondanks en dankzij alles ‘erop af te stappen’ en vanuit mijn hart contact te maken. Ook al was het ongelooflijk spannend voor mij en ondanks het feit dat ik me ‘mega-opvallend’ voelde, ‘anders’ en o zo kwetsbaar. Want … ‘zou ik wel voldoen?’ ‘Zou ik erbij mogen horen?’ (in mijn anders zijn)? ‘Zou ik goed genoeg zijn?’ De behoefte was zo groot om mee te doen en om erbij te horen. En ik bleef geloven dat ‘als ik nu die bul’, ‘dat ene papiertje’, ‘die ene certificering en herregistratie’ in ’the pocket’ zou hebben: ‘dan doe ik mee!, ‘dan hoor ik erbij’.

De maskers, de opbrengsten en de pay-off

Ik ontwikkelde vanaf mijn kinderjaren een soort van stoer gedrag om deze ’te spannende momenten’ alsnog aan te gaan en te ‘overleven’. Ik hield mijn eigen triggers, die gebaseerd waren op vroege, nare ervaringen, daardoor (onbewust) zélf in stand.
Mijn verzameling maskers was groot, verscheiden en kleurrijk: de ‘met-mij-is-er-niets-aan-de-hand- hoor’ masker, de ‘hautaine’ masker’ (kom niet te dichtbij), de ‘ik-kan-het-heus-wel masker’, de ‘ook-al-val-ik-om-ik-ga-toch-door’ masker en nog veel meer maskers waren beschikbaar voor de verschillende rollen en situaties.

Met mijn maskers op kwam ik ver, in het dagelijks leven en op mijn werk. Het leverde me veel op. Diploma’s, vrienden, erkenning, bewondering en nog zoveel meer. Ik ben ook dankbaar voor dat wat ik onderweg mocht mee maken. Het is een bijzondere en boeiende reis.

Het gemaskerd en met een gesloten hart rond lopen betekende voor mij ook helaas steeds meer op mijn tenen lopen om maar de ander te pleasen en daarmee de broodnodige erkenning te krijgen. Immers, een van de belangrijkste psychologische basisbehoeften van de mens is ‘erbij horen’, ‘erkenning krijgen’ en een relatie hebben met de belangrijke mensen om je heen.

Mijn pay-off (wisselgeld) voor dit gedrag uitte zich in een burn-out, de totale uitputting, met alle nare gevolgen van dien.

“We worden de persoon die we denken te moeten zijn om anderen een plezier te doen …”, met deze woorden duidt Edith Eva Eger heel treffend het doel van overlevingsmechanismen die we gedurende ons leven ontwikkelen.
Ze gaat door met de woorden: “tot dat je door krijgt dat de eigen gedachten de grootste gevangenis zijn, en dat de sleutel in je zak zit”.

De ommekeer komt wanneer je “de bereidheid vindt om risico’s te nemen, de bereidheid vindt om jezelf los te maken van oordelen en je onschuld op te eisen, terwijl je jezelf leert accepteren en leert houden van wie je echt bent: menselijk, niet perfect en één geheel”.

In deze week van werkstress zijn dit woorden die richting geven aan werkplezier en ontspanning op de werkvloer. Het is een manier van kijken die uitnodigt om, ook in het werkveld, elkaar echt te ontmoeten en de dialoog aan te gaan met elkaar over de dingen die er toe doen, om het werk aangenaam en uitdagend te houden. Ook deze woorden van Edith Eger geven weer hoe maskers in gewisseld kunnen worden voor contact maken vanuit het hart:
“Er is wilskracht en keuze voor nodig om niet terug te vallen in de beperkende rollen waarvan we onterecht geloven dat ze ons veilig zullen houden en zullen beschermen”.

Persoonlijk leiderschap

Persoonlijk leiderschap gaat over een stevig bewustzijn en het kennen van je maskers. Je maskers hebben een functie en ze hoeven niet altijd weg gedaan te worden. Persoonlijk leiderschap gaat over bewust ‘de op en af beweging kunnen maken met je masker(s)’. Dan leef je vrij en heb jij de regie. Je kent en koestert je kwaliteiten en je schaduwkanten, alles mag er zijn en jij je zet ze bewust in, in plaats van onbewust.

Zo leerde ik tijdens mijn burnout stukje bij beetje weer bij mezelf te komen en te blijven. En dat betekende dat niet alles meer perfect hoefde te zijn. ‘Een zes is ook voldoende’.

Het besef dat ik niet hoef te voldoen aan alle externe normen van geliefden, collega’s, klanten, opdrachtgevers om ‘okay’ te zijn en dat ik vooral met waardigheid en respect om mag gaan met mijn persoonlijke missie, maken dat ik op een meer gezonde en volwassen manier met mezelf én met anderen om kan gaan.

En zo kon het gebeuren dat ik mijn strakke ‘kostschooljuf’ kapsel – die vooral voor controle en structuur stond want ‘dan zou ik er vast bij mogen horen’ – verruilde voor mijn authentieke ‘kroese krullen’ met ‘ontelbare’ knipjes in het haar.
En zo ontwikkelde ik een aantal jaar geleden ook moed om, met knikkende knieën mijn eerste blogs te schrijven, met het risico dat vele mensen mijn ‘de-en-het’ verwisselingen zouden lezen.

Moed verzamelen, risico’s nemen, oude pijn incasseren, herkennen, erkennen en aandacht geven, zijn stappen die vrijheid geven in het dagelijks leven, deze beweging brengt je bij je authentieke zelf. En geeft je ruimte om ook de verbinding aan te gaan met je (werk)omgeving. Het zijn keuzes die ik dagelijks met mijn coachees doorloop, waarin alles er mag zijn. Immers: (Im)perfect, so what!

Hoe zorg jij voor werkgeluk en ontwikkeling op je werk? Hoe ga jij om met jouw maskers en met die van je geliefden en van je collega’s?

Foto: Sergio Gridelli