De laatste eer

“Niet te bevatten, dit is gewoon niet te bevatten!” Zo begon vanmorgen een 18 jarige jonge man, op indrukwekkende wijze, zijn speech tijdens het allerlaatste afscheid van zijn moeder.

Dierbare herinneringen

Zijn bijdrage tijdens het afscheid waren mooie en intieme woorden over de warme band die hij had gehad met zijn moeder, over haar liefdevolle zorg voor hem, zijn broertje en alle andere naasten. Hij vertrouwde ons toe dat hij een moederskind was. Ik vond het ontroerend om dit bijzondere en kostbare moment mee te maken. Het gaf tranen bij de aanwezigen en ook een lach op het gezicht van velen. Het was goed om juist op dat moeilijke moment samen te zijn.

Er volgden meer sprekers, een lieve vriendin, collega’s, een broer en natuurlijk de geliefde van zijn moeder. Allemaal nabestaanden die een inkijk gaven in het leven van een mooie, veerkrachtige en positieve vrouw, die haar strijd tegen kanker jarenlang gestreden had, om maar zo lang mogelijk bij haar kinderen en andere geliefden te blijven. Uiteindelijk verloor ze de strijd. Veel te vroeg en veel te jong. Ze was nog zo nodig en zo geliefd … Wat er overbleef was de overgave.

Het waren mensen die bijeen kwamen en bereid waren om hun rouw en het verdriet met elkaar te delen en tegelijkertijd hun liefde voor die mooie en bijzondere vrouw aan elkaar te laten zien.

In de sfeervolle kapel werd alle ruimte genomen om iedereen die wilde spreken aan het woord te laten. Tijd speelde geen rol. Er werd gesnikt en hoorbaar gehuild. Het mocht er allemaal zijn. Zo kostbaar, zo nodig, zo helend.

Afscheid nemen

Na de plechtigheid was er het moment van koffiedrinken, even pauze en een opmaat naar het definitieve afscheid. Ik had vanaf mijn plek een doorkijk op de plek waar de kist stond. Wat ik zag was het kleine broertje van de kanjer van 18. Dit kleine mannetje streek met zijn vingers over de motorhelm van zijn moeder, die prominent op haar kist lag. Afscheid … op zijn manier, passend bij zijn leeftijd.

Bij het naderend afscheid mochten alle aanwezigen buiten een erelint vormen op de stoep. Samen stonden we daar, want je rouw draag je zelf, maar dat hoeft niet alleen. Samen dragen, maakt de last lichter. Haar geliefde stapte samen met zijn zoon op de motor om de rouwstoet voor te gaan. Ook zij namen op hun persoonlijke manier afscheid.

Mijn hart brak toen ik achter de rouwauto haar kinderen zag lopen, de twee broers, hand in hand, een grote en een kleine. Een zeer ontroerend beeld. Het was de laatste eer aan hun moeder.

De kracht van het ritueel

In dit afscheid kwamen mooie rituelen naar voren: het voorlezen van een gedicht, het luisteren naar betekenisvolle muziek, een helm en motoren als uiting van de passie van deze lieve vrouw en nog veel meer. Er werden mooie herinneringen gemaakt voor de jongens en voor de andere nabestaanden om op terug te blikken, als verbinding, als troost. Er werd een start gemaakt met de rouw.

Rituelen helpen ons om helende aandacht te hebben voor het verlies. Door een ritueel met zorg en op authentieke wijze vorm te geven kan negatieve spanning omtrent het verlies verminderen. Na het ritueel is er meer geestelijke rust en een eerste opening gemaakt om de nieuwe levensperiode aan te gaan.

Rouwen

Misschien heb jij ook net zo’n verdrietige periode achter de rug. Na de laatste eer komt ongetwijfeld de periode van rouw. Rouwen kost tijd, soms een leven lang. Het rouwen gaat niet vanzelf, het gebeurt wanneer de rouw genomen wordt. Dat is de situatie waarin er tijd, ruimte en aandacht is voor de rauwe rouw; voor de tranen, de boosheid, de ontreddering, de pijn, de liefde, het zoeken.

Want rouw is de achterkant van de liefdesmedaille. Rouw en liefde, liefde en rouw horen bij elkaar, ze gaan hand in hand. Met alle bijkomende emoties. En met de zoektocht naar betekenis en een (nieuw) evenwicht.

Rouwen is een transitieproces. Er vindt een grote en ingrijpende verandering in je leven plaats. Na het verlies is er een breuklijn tussen je leven voor en je leven na het verlies. Er is een overgangsfase van de oude situatie naar een nieuwe werkelijkheid. In dat overgangsgebied mag je zoeken naar wie jij bent zonder je geliefde. Je pendelt tussen de rouwgetijden, tussen eb (de toekomst/het nieuwe) en vloed (je rouw/je emoties).

De kracht om te pendelen tussen je verlies en de toekomst vind je in je secure bases, in dat wat je een gevoel van zorg, veiligheid en geborgenheid geeft. Dat kan je God zijn, je vrienden, je familie …. Het is de warme en veilige schil die je om je heen hebt verzameld. Die secure base heb je in rouw hard nodig. Het is een basis om zowel vaste grond onder je voeten te voelen en tegelijkertijd de moed te vinden om op onderzoek te gaan in de nieuwe wereld die na je verlies is ontstaan.

ANKER

Wat ik deze stoere, dappere en ook kwetsbare 18 jarige, zijn prachtige broertje, de andere nabestaanden en alle rouwenden toewens is een ANKER, voor nu en voor de toekomst:

A 1. Aandacht voor jezelf en voor je omgeving, in je rouw

N 2. Nabijheid in en erkenning voor je verlies

K 3. Kracht en moed voor het vervolg van je leven

E 4. Eerlijkheid en openheid over de stand van zaken

R 5. Ruimte en tijd, om op jouw manier te rouwen – in jouw tempo

Ik wens je een liefdevolle secure base toe!

Wil je meer lezen over persoonlijk verlies en rouwverwerking. Download dan via mijn website – www.solangecoaching.nl – het gratis e-boek: Land in zicht, omgaan met persoonlijk verlies. Het boekje is mijn cadeau aan jou.