Jouw laatste woorden

Vandaag is het precies een jaar geleden dat je overleed. Je dappere strijd tegen kanker was toen gestreden.

Een paar dagen daarvoor belde je mij. De telefoon ging over, in mijn tas, op een voor mij hectisch en heftig moment. Het lukte op het nippertje om de telefoon op tijd in mijn handen te hebben. Toen ik je stem hoorde, wist ik direct hoe laat het was:

‘Met ….’ hoorde ik aan de andere kant van de lijn. Ik wist meteen: dit zijn zijn laatste woorden. Dit is het afscheid.

Bijzondere gesprekken

Ik had vaker bijzondere gesprekken met je gevoerd. Nooit vergeet ik dat je belde, omdat ik als 16 jarige niet op tijd thuis gekomen was. De reden was onschuldig, ik was de tijd vergeten, was daardoor iets te laat en durfde niet meer naar binnen. Mai had je ingeseind en jij belde. Je sprak me streng, doch rechtvaardig toe. En dat maakte indruk. En weet je nog toen ik je belde om advies over trainen voor de halve marathon met een knieblessure? Jij had al vele hele marathons gelopen. Aan wie kon ik deze vraag beter stellen dan aan mijn grote broer met ‘hele-marathon-ervaring’? Aan de telefoon slurpte ik al je goede tips op om maar mee te kunnen doen aan de Zwolse halve marathon. En je lieve en kalme reactie toen ik je belde om te vertellen dat ik oma werd was voor mij ook bijzonder en waardevol. Deze gesprekken zal ik niet vergeten. En ik wist toen je belde, dat het een heel speciaal moment en speciaal gesprek zou worden. Ook een gesprek om niet te vergeten.

Alle zintuigen open

Luisteren was het enige wat ik kon, een beetje stamelen en huilen, terwijl ik me ook groot probeerde te houden. Je belde immers om afscheid te nemen en ik wilde al mijn zintuigen open zetten om dit moment nooit meer te vergeten.

Je boodschap was helder, het ging over hoe blij je was dat je mijn grote broer mocht zijn, dat ik goed voor mijn geliefden mocht zorgen en voor mezelf. En dat je van mij hield. En in het hakkelen lukte het mij ook jou te vertellen dat ik van je hield. En ik dankte je voor alles wat je voor mij betekend had. Mijn grote broer! Je boodschap gaf me op dat moment zoveel kracht. Wat jij niet kon weten was dat ik op dat moment die kracht op alle fronten nodig had. Wist je het? Voelde je het, door het ongezegde heen? Ik voelde me intens verdrietig en megakrachtig tegelijk. Voor mij was het een onvergetelijk moment waar ik je diep dankbaar voor ben.

Afscheid nemen en loslaten

Mijn hart brak toen ik maanden later van je lieve vrouw hoorde hoe je er aan de andere kant van de lijn erbij gelegen had. Je had van te voren al je energie verzameld om al je 11 broers en zussen te bellen. Je belde ons allemaal, één voor één. Op je laatste krachten, want zei je tegen je vrouw: ‘ik kan ze toch niet zomaar achter laten?’. Steeds na ieder gesprek weer, laadde jij je weer op. Het had je zoveel gekost, het loslaten vroeg zo veel en het afscheid nemen ‘met jouw laatste woorden’ wilde je doen. Dit moest je doen! Ik was de laatste, omdat ik de jongste was.  Tot op het laatst bleef jij, in je kwetsbaarheid, zeer krachtig mijn en onze grote broer. Wat een liefde!

Geparkeerde rouw en stromende liefde

Lange tijd parkeerde ik mijn verdriet en gemis. Na je afscheid droogden mijn tranen op. Er was zorg omtrent gezondheid binnen ons gezin. Ook andere zorgen hielden me bezig en de tranen tegen. Nu het stil in mij geworden is, door rust en ruimte begint het te stromen. En ik laat het komen. Omdat ik weet en voel dat dit de achterkant is van de liefde. 

Dank je wel lieve broer dat je mij, met je laatste boodschap bepaalde bij de liefde die het allermeest geldt in het leven. Die boodschap neem ik ter harte, en sluit het in mijn hart. Ik zal mijn best doen. Je liet me met je laatste woorden ook weer extra zien en voelen hoe belangrijk afscheid nemen is, als het ons gegeven is. Het is voor mij zeer troostrijk en verzacht de pijn.

Lieverd, je wordt gemist én geliefd! Wat een stempel heb je gedrukt op ons, vooral op K, S en S. Maar ook op alle mensen die je gekend hebt. 

Lieve, grote broer in de hemel, ik hou van jou!

Onze liefde blijft.

Je zusje Solange